19.10.14

Ο Εέ άπό τ' άστρα




Ο Εέ άπό τ' άστρα
Εικονογράφηση: Αντώνης Καλαμάρας,
 νέα έκδοση βελτιώμένη,
Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2014

(http://miaforakienankairoimikrieleni.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html)


Ανήκω σε μια γενιά παιδιών που μεγάλωσαν με το μυαλό και το βλέμμα καρφωμένο στον μαγικό κόσμο του διαστήματος. Από τη Μάχη των πλανητών ως το Σταρ Τρεκ κι από την Οδύσσεια του διαστήματος ως τον ΕΤ, η γενιά μου χρόνια ταλανίστηκε από το ερώτημα της ύπαρξης ή μη εξωγήινης ζωής. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πώς ένιωσα όταν διάβασα αυτό εδώ το βιβλίο, ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε για τα παιδιά της δικής μου γενιάς πριν από κοντά τριάντα πέντε χρόνια. Κι ας μην έχει την παραμικρή πρόθεση να απαντήσει, τουλάχιστον με τον τρόπο που εγώ θα 'θελα, στο καυτό ερώτημα της ύπαρξης ή μη εξωγήινης ζωής που βασάνισε την παιδική μου ηλικία. Ως βιβλίο φαντασίας, αυτή τη θεωρεί δεδομένη. Ο ήρωάς του, ο Εέ, ορατός μονάχα από τα παιδιά, καταφτάνει μια μέρα απ’ το μακρινό Αστέρι των Παιδιών στη Γη κι αλλάζει με θαυμαστό τρόπο τη ζωή δυο αδερφών, της Άννας και του Δημήτρη. Είναι ένα πλάσμα με απίθανες δυνάμεις, ικανό να εκμηδενίσει χρόνους κι αποστάσεις, να μεταμορφώσει κόσμους, να μεταλλάξει ανθρώπινα αισθήματα και συμπεριφορές, προβάλλοντας ολοζώντανο στα μάτια των παιδιών έναν κόσμο ομορφιάς, ανθρωπιάς, ευαισθησίας, οικολογικής συνειδητοποίησης.

Θα μου πείτε, τι είναι αυτός ο Εέ, κανένας θαυματοποιός; Την απάντηση, νομίζω, θα τη δώσουμε αν διαβάσουμε το σημείωμα του συγγραφέα, εκεί που εξηγεί ότι το μυθιστόρημα αυτό το έγραψε μαζί με παιδιά αναγνώστες του παιδικού περιοδικού Παιδιά γεια χαρά. Αυτά του έδωσαν τους ήρωες και τα επεισόδια μέσα από τα γράμματά τους. Ο ίδιος συνένωσε, συνταίριαξε, έδωσε το λογοτεχνικό χρώμα και την αφηγηματική γραμμή στην ιστορία του. Κι έδωσε, ή τουλάχιστον αίσθησή δική μου είναι πως ο συγγραφέας το έδωσε, και κάτι ακόμα, ένα στοιχείο στην πλοκή που παρακάμπτει με μαεστρία το σκόπελο του να θεωρηθεί ο Εέ ένας κοινός θαυματοποιός: Έτσι, όσο σφοδρή κι αν αναδύεται στο κείμενο η επιθυμία των παιδιών να δουν τον κόσμο τους να μεταμορφώνεται από τις μαγικές δυνάμεις του Εέ, τα θαύματα του εξωγήινου φίλου τους δεν κρατάνε για πολύ. Ο μαγικός του κόσμος, έτσι όπως ξεπετάγεται μέσα από την άχαρη καθημερινότητά τους με υπερρεαλιστικές εικόνες λαμπερής ομορφιάς, φαντάζει περισσότερο σαν προβολή ονείρου παρά σαν παγιωμένη πραγματικότητα. Με κάποιον τρόπο, ο Εέ δείχνει τον δρόμο, κάνει το όνειρο να μοιάσει απτό και εφικτό. Δε σερβίρει έτοιμες λύσεις. Δίνει υπόσταση στο όραμα. Και γι' αυτό κι η δική του παραμονή στη Γη δεν είναι παρά μόνο προσωρινή, μια παρένθεση στην ασχήμια, μια ανάσα ελπίδας, ένας αντικατοπτρισμός ενός άλλου κόσμου, μακρινού κι ωστόσο εν δυνάμει υπαρκτού.

Εκσυγχρονισμένη, τεχνολογικά ενημερωμένη και βελτιωμένη, αυτή η νέα έκδοση του Εέ από τ’ άστρα σε αφήνει εντέλει με μια γλυκόπικρη αίσθηση: Από τη μια, χαμογελάς στη σκέψη πως, όσα χρόνια κι αν περάσουν, η άδολη επιθυμία των παιδιών για έναν καλύτερο κόσμο θα είναι ίδια κι απαράλλαχτη. Κι από την άλλη, συνειδητοποιείς πως η γενιά παιδιών για την οποία και με την οποία γράφτηκε αυτό το βιβλίο, η δική σου γενιά, κληροδοτεί με προθυμία στα δικά της παιδιά τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες παθογένειες που κάποτε ήθελε κι η ίδια να εξαλείψει. Κι υποψιάζεσαι, χωρίς ωστόσο να θες να το πιστέψεις, με το βλέμμα πια όχι στ’ αστέρια αλλά στον κόσμο που σε περιβάλλει, πως ίσως η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση να μην είναι άλλο από ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή απ’ το Αστέρι των Παιδιών, εκεί που όλα είναι λαμπερά, θαυμαστά κι αιώνια, εδώ κάτω, στον Πλανήτη Γη.

Ελένη Γεωργοστάθη

9.10.14

Από τον Βόλο γράψανε ο Διονύσης Λεϊμονής και η Δέσποινα Παυλίδου...



Για το νέο μυθιστόρημα του Μάνου Κοντολέων "Δυο φορές ΆΝΟΙΞΗ", που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, για ένα βιβλίο που πραγματικά μας καθήλωσε:
Ένα βιβλίο τόσο φρέσκο σα να γράφτηκε από έναν αιώνιο έφηβο! Το ύφος, η γλώσσα, θυμίζει έντονα το «Γεύση πικραμύγδαλου», όχι σα μια μπαγιάτικη απομίμηση αλλά σαν μία μαγική συνέχεια καλύτερη ίσως από την προηγούμενη-αν και το πικραμύγδαλο παραμένει μεγάλη αγάπη. Μια δροσερή ανοιξιάτικη αύρα περιβάλλει αυτό το βιβλίο που αποπνέει αγάπη και θέληση για τη ζωή .
Οι χαρακτήρες της Ανθής και του Δημήτρη καλοχτισμένοι. Η Ανθή, ένα κορίτσι που αναγκάστηκε να μεγαλώσει γρήγορα καταπιέζοντας τις επιθυμίες της και που αποφάσισε να τις διεκδικήσει σε ώριμη πια ηλικία φερόμενη ελαφρώς ως ξεμυαλισμένη έφηβη.
Η εισβολή του γοητευτικού Μανουήλ και το γεγονός ότι εκείνη ενδίδει ικανοποιεί τα απωθημένα όλων εκείνων των γυναικών που συμβιβάστηκαν σε μία καθημερινότητα χωρίς αγάπη και πάθος.
Η απόφαση της Ανθής να παραμείνει κοντά στην οικογένειά της δικαιώνει τη μέχρι τότε πορεία της ζωή της και τη βοηθά να αντιμετωπίσει τις επιθυμίες και τις ανάγκες της.
Ο Δημήτρης, κλασικό παράδειγμα ενός άντρα - παιδιού που παρότι ενηλικιώθηκε έχει την εντύπωση ότι μπορεί να βάζει το δάχτυλο στο μέλι χωρίς να λερώνεται και χωρίς να υπομένει τις συνέπειες. Η απόφασή του να συγχωρέσει τη γυναίκα του για χάρη της μικρής του κόρης, η συνάντησή του με τον Μανουήλ ,οι διάλογοι που ανταλλάσσουν φαντάζουν δύσκολοι για όποιον δεν έχει αντιμετωπίσει παρόμοιες καταστάσεις είναι, όμως πολύ κοντά στην πραγματικότητα που διαμορφώνει μία ασθένεια που απαιτεί μεταμόσχευση. Άλλωστε αυτό το δύσκολο πρόβλημα υγείας λειτουργεί ως καθρέφτης που αναγκάζει τους ήρωες να αντιμετωπίσουν τα λάθη τους, να αναλογιστούν ποιο μερίδιο ευθύνης τους αναλογεί και να προσπαθήσουν να στήσουν τη ζωή τους σε νέες βάσεις από εδώ και στο εξής.
Η γλώσσα ρέει αβίαστα, χωρίς υπερβολές, σε μικροπερίοδο λόγο. Η συνεχής εναλλαγή ρημάτων δίνει στην αφήγηση γοργό ρυθμό που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον παρασύρει.
Το μυθιστόρημα έχει χαρακτηριστικά αρχαίας τραγωδίας με ευχάριστο τέλος, αφού οι ήρωες οδηγούνται στην κάθαρση μέσα από «τον έλεο και τον φόβο». Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι δε γίνεται να υπάρχει τόσο πολιτισμένη ατμόσφαιρα ανάμεσα σε δύο αντίζηλους και ίσως να είχε δίκιο. Η ασθένεια όμως – και μάλιστα ενός παιδιού- δίνει άλλη διάσταση στα πράγματα και ωθεί τους ήρωες σε μία αναθεώρηση της ζωής τους και της συμπεριφοράς τους.
Ναι, τελικά η Άνοιξη μπορεί να έρθει δύο φορές στη ζωή μας. Τώρα ποια μορφή θα πάρει εξαρτάται από τον καθένα μας!